św. Teresa od Jezusa – św. Teresa z Avili (1515-1582)

„Zegar opatrzności wybił godzinę Teresy. Ona to nauczyła nas iść głównym szlakiem na drodze modlitwy  i współżycia z Bogiem. Wszystkie inne drogi są tylko ścieżynami o tyle pożytecznymi, o ile naprowadzają na główny szlak. Duch Święty chce, abyśmy powrócili na tę główną drogę, to jest do modlitwy, łączności z Bogiem, życia wewnętrznego. Taka jest lekcja Teresy – doktora Kościoła” Paweł VI o św. Teresie od Jezusa List apostolski „ Multiformis sapientia Dei”

Wydają się bardzo adekwatne te słowa Ojca Świętego – Pawła VI z 1970 Rzeczywiście, dziś w roku jubileuszu 500 lecia urodzin „mater spirituals”- wybiła również, nie tylko dla zakonu karmelitańskiego, ale dla całego Kościoła, godzina Teresy- św. Teresy od Jezusa – mistrzyni życia duchowego. Kim była ta, która jako pierwsza kobieta uzyskała tytuł Doktora Kościoła Powszechnego, a wskazana przez nią droga, na której można spotkać Boga Żywego, który jest najlepszym przyjacielem człowieka wcale nie zarosła chwastami, ale pozostaje nadalaktualną? Nie bez powodu św. Teresę od Jezusa nazywa się również św. Teresą z Avili, a samo miasto Avila, miastem świętej Teresy. Leży ono na wysokości 1126 m. i zachowało oblicze średniowieczne, jak mało, które miasto na świecie. Wysokie mury, otaczające je zewsząd, mające 86 wież i 9 okazałych bram, są wizytówką tego miasta. Tu właśnie przyszła na świat Święta, tu spędziła swoje lata dziecięce i młodzieńcze, tu również wstąpiła do karmelitanek, stąd rozpoczęła swoje wielkie dzieło reformy, tu wreszcie spoczywają jej śmiertelne szczątki. Informacje o jej życiu możemy czerpać z jej dzieł – szczególnie  z „Księgi Życia”; „Księgi Fundacji” i „Sprawozdań Duchowych”.Święta przyszła na świat 28 marca 1515 roku jako trzecie dziecko Alfonsa Sanchez de Cepeda i jego drugiej żony Beatrycze z Ahumnada. Dlatego jej pełne nazwisko brzmi Teresa de Cepeda y Ahumada. Jak sama wspomina miała rodziców cnotliwych i bogobojnych.

Pod wpływem żywotów świętych postanawia Teresa uciec do krainy Maurów, aby tam ponieść śmierć męczeńską. Miała wtedy 7 lat. Co więcej, zdołała namówić do tego swojego młodszego brata Rodriga. Na szczęście wuj odkrył ich plany i zawrócił oboje do domu rodzicielskiego. Jeśli nie dane jej było zostać męczennicą, postanowiła żyć, jak pustelnica i w ogrodzie budowała pustelnie, by bawić się ze swoim bratem w pustelników.  Gdy miała 12 lat bardzo boleśnie przeżyła śmierć matki. Jak sama pisze, poszła wtedy w tym strapieniu pod obraz Matki Bożej i prosiła, rzewnie płacząc, by teraz Ona była jej matką. Teresa nie była odludkiem. Lubiła ludzi, lgnęła do nich, lubiła być duszą towarzystwa. Pod wpływem swojej kuzynki, jak również romansów rycerskich, które czytała razem z matką, w tajemnicy przed ojcem, który nie podzielał tej ich pasji, Teresę zaczął pociągać świat i jego uroki. Zaniepokojony tym ojciec w 1530 r. oddał ukochaną córkę do klasztoru Matki Bożej Łaskawej sióstr augustianek w Avili- kilkaset metrów od domu. Choć ciężka choroba zmusiła ją po 18 miesiącach do powrotu do domu, to jednak gorliwość zgromadzenia i panująca tam atmosfera sprawiły, że w Teresie odżyły na nowo pragnienie gorącej miłości Boga i chęć oddania Mu swego życia.  W wieku 21 lat Teresa wraz z bratem Antonim potajemnie opuszcza dom rodzinny. Brata zaprowadziła do dominikanów, gdzie jednak długo nie został, a sama wstępuje do karmelitanek do klasztoru Wcielenia. Kun swojemu niezadowoleniu zastaje tam wielkie rozluźnienie. Siostry prowadziły życie na wzór wielkich pań. Przyjmowały gości, a ich rozmowy były dalekie od ducha Ewangelii. Już wtedy powstała w niej myśl o reformie. Złożyła śluby zakonne w roku 1537, ale ponowna choroba zmusiła ją do ponownego opuszczenia klasztoru. Powróciła po roku, ale powróciła po raz trzeci także niemoc, także Teresa była już bliska śmierci. Siostry we Wcieleniu przygotowały nawet dla niej grób. Wtedy to, jak wyznaje w swoich pismach została cudownie uzdrowiona przez św. Józefa. Odtąd będzie Święta wyróżniać się nabożeństwem do tegoż Świętego. choroba pogłębiła w Teresie życie wewnętrzne. Poznała znikomość świata i nauczyła się rozumieć cierpienie innych. Jednak rokiem przełomowym, rokiem jej nawrócenia był rok 1557. Pewnego dnia przed obrazem Jezusa ubiczowanego Ecce Homo doznała wstrząsu z powodu uświadomienia sobie ogromnych cierpień Chrystusa, a nade wszystko tego, jak ona swoim letnim życiem źle mu się odwdzięcza za tę ofiarę.

W 1560 r. przeżyła Teresa wizje piekła. Wstrząsnęła nią do głębi i napełniła bojaźnią Bożą oraz zatroskaniem o zbawienie grzeszników i duchem apostolskim. Święta zabrała się najpierw do reformy klasztoru w Avili. Gdy spostrzegła, że jest to niemożliwe, za radą prowincjała założyła nowy dom według pierwotnej reguły zakonnej. Na wiadomość o tym zawrzało w klasztorze. Mniszki, chcąc powstrzymać reformatorskie zapędy Teresy, wymusiły na prowincjale, by zezwolenie odwołał, a Teresę przeniósł karnie do Toledo. Ta jednak się nie poddała. Dzięki pomocy św. Piotra z Alkantary, otrzymała od papieża Piusa IV brewe, zezwalające na założenie domu pierwotnej obserwy.

W 1562 r. zakupiła skromną posiadłość w Avili, dokąd przeniosła się z czterema ochotniczkami. Od generała zakonu Jana Chrzciciela de Rosi uzyskuje ustną zgodę na reformę zakonu żeńskiej i męskiej gałęzi. Kandydatek przybywa. Jest potrzeba nowych fundacji. Kolejny klasztor powstaje w Medina del Campo (1567). Tam też Święta spotyka się ze św. Janem od św. Macieja i pozyskała go dla swojej reformy. Klasztorów reformy przybywało. W 1568 powstały klasztory w Malagon, Valladolid; w 1569 Toledo, Pastrana, 1570 Salamanca, 1571 Alba de Tormes. Teresa została przełożoną sióstr karmelitanek w Avila.  Siostry z początku niechętne Teresie, później jednak przyjęły reformę. Jednak szatan nie spał. Wiewce klasztorów nie chciało reformy. Św. Teresie zakazano zakładania nowych i umieszczono w areszcie domowym w klasztorze w Avila. Nasłano na nią inkwizycję, która dokładnie badała kej dzieła. Uwięziono św. Jana od Krzyża. Klasztor w Avila dostał nakaz wybrania nowej przeoryszy. Siostry podniosły bunt, za co zostały obłożone klątwą kościelną. Teresa się nie załamała. Słała listy do władz duchownych i świeckich, prostując w nich wszelkie oskarżenia i błagając o poparcie reformy. Odniosły one skutek. W 1579 król wezwał nuncjusza papieskiego, aby ten anulował wszelkie drastyczne wobec reformy dekrety.  Teresa i Jan odzyskali wolność.  Zreformowani karmelici i karmelitanki otrzymali osobnego przełożonego prowincji. Liczba wszystkich  osobiście przez Świętą założonych klasztorów doszła do 15.Papież Grzegorz XIII zatwierdził w 1580 r. nowe prowincje karmelitów i karmelitanek bosych.Święta Teresa nade wszystko ukochała swoje rodzinne Avila i swój macierzysty klasztor. Pragnęła tam umrzeć, więc czując zbliżającą się śmierć udała się w podróż z Medina del Campo do Avila. Jednak ojciec Antoni od Jezusa, pełniący w czasie nieobecności ojca Gracjana, funkcję wikariusza prowincjalnego, nakazał jej udać się do Alba de Tormes. Dotarła tam 20 września. Była tak słaba, jeszcze dodatkowo zmęczona uciążliwa podróżą, że zemdlała pierwszego wieczoru, zaraz po przyjeździe. 29 września zaraz po mszy dostała silnego krwotoku. Wyspowiadała się 30 września, a 3 października przyjęła wiatyk, a wieczorem ostatnie namaszczenie. Z 4 na 5 października 1582 ok. 9 wieczorem oddała duszę Bogu w wieku 67 lat 6 miesięcy i 7 dni. Alba i Avila sprzeczały się gwałtownie o ciało Świętej, które wydzielało niezwykle przyjemną woń i które Bóg zachował od zniszczenia. Okaleczone, zgodnie ze zwyczajami epoki, jedną ręką i przebitym sercem spoczywa dzisiaj w Alba de Tormes. Pogrzeb odbył się dnia następnego, we wtorek… 15 października. Tak, tak, to nie pomyłka. Otóż, papież Grzegorz XIII bullą „Inter gravissimas” z 21 II 1582 r. przeprowadził reformę kalendarza, wprowadzając kalendarz gregoriański, tak więc po poniedziałku 5 października nastąpił wtorek 15 października 1582 r. Została beatyfikowana 24 kwietnia w roku 1614 przez papieża Pawła V, a 12 marca 1622 roku przez papieża Grzegorza XV została zaliczona w poczet świętych wraz ze św. Ignacym Loyola, św. Franciszkiem Ksawerym, św. Filipem Nereuszem i św. Izydorem Oraczem. Papież Paweł VI ogłaszając św. Teresę od Jezusa Doktorem Kościoła powszechnego, nadał jej tytuł „doktora mistycznego”.